ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ 1996 ਤੋਂ 2001 ਤਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਰਾਜ ਰਿਹਾ। ਫਿਰ 2001 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜਾਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਇੱਕੋ -ਇੱਕ ਟੀਚਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਕਾਬੁਲ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਹਿਮ ਦਿਲ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਦਰਦਨਾਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮੂਲ ਸੁਭਾਅ ਦਿਖਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਬਾਰੇ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਚਾਰ -ਵਟਾਂਦਰਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।
ਹੈਬਤੁੱਲਾ ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨੇਤਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਅੰਤਮ ਅਧਿਕਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਵਿਦਵਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇੱਕ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਮੁਖੀ ਅਖਤਰ ਮੰਸੂਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਖੰਡਜ਼ਾਦਾ ਨੂੰ ਮੰਸੂਰ ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਖੰਡਜ਼ਾਦਾ ਦੀ ਉਮਰ ਲਗਭਗ 60 ਸਾਲ ਹੈ। ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਕੰਧਾਰ ਦਾ ਕੱਟੜ ਧਾਰਮਿਕ ਨੇਤਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸੋਚ ਬਦਲਣ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ।
ਲੋਕ ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡਰ ਨਾਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਨੇ ਹੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਜ਼ਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਤਹਿਤ ਉਹ ਖੁਲ੍ਹੇਆਮ ਕਤਲ ਜਾਂ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਫਤਵੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ ਲੀਡਰ ਵਰਗੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੁੱਲਾ ਗਨੀ ਬਰਾਦਰ
ਮੁੱਲਾ ਅਬਦੁਲ ਗਨੀ ਬਰਾਦਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1994 ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਾਲ 2001 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਮੁੱਲਾ ਬਰਾਦਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆਈਆਂ। ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਟਰਪੋਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੁੱਲਾ ਬਰਾਦਰ ਦਾ ਜਨਮ 1968 ਵਿੱਚ ਉਰੁਜਗਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਦੇਹਰਾਵੁਡ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਵਿਟਮਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੁਰਾਨੀ ਕਬੀਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਾਮਿਦ ਕਰਜ਼ਈ ਵੀ ਦੁਰਾਨੀ ਹਨ। ਉਹ 1996 ਤੋਂ 2001 ਤੱਕ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਅਹੁਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਹੇਰਾਤ ਅਤੇ ਨਿਮਰੂਜ਼ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦਾ ਰਾਜਪਾਲ ਸੀ। ਪੱਛਮੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਫਿਰ ਅਫਗਾਨ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਉਪ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੰਟਰਪੋਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਸੀ।
ਜ਼ਬੀਉੱਲਾ ਮੁਜਾਹਿਦ
ਬਹੁਤ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜ਼ਬੀਉੱਲਾਹ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੁਝ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਅਮਰੀਕੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖੂਨ ਦਾ ਪਿਆਸਾ ਹੈ। 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਉਹ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਸਿਰਫ ਫ਼ੋਨ ਜਾਂ ਟੈਕਸਟ ਸੁਨੇਹੇ ਰਾਹੀਂ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮੁਜਾਹਿਦ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ‘ਤੇ ਬੈਠਿਆ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਉਹ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਿਰਾਜੁਦੀਨ ਹੱਕਾਨੀ
ਸਿਰਾਜੁਦੀਨ ਹੱਕਾਨੀ ਨੂੰ ਹੱਕਾਨੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੱਲਾਲੂਦੀਨ ਤੋਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਆਲਮੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਉਸ ‘ਤੇ 50 ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਦਾ ਇਨਾਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਫੈਸਲੇ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ। 2007 ਤੋਂ ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮਤੇ 1272 ਦੇ ਤਹਿਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹੈ।
ਅਬਦੁਲ ਹਕੀਮ ਹੱਕਾਨੀ
ਅਬਦੁਲ ਹੱਕਾਨੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਰਤਾ ਟੀਮ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2001 ਤੋਂ, ਹੱਕਾਨੀ ਇੱਕ ਘੱਟ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਦਰੱਸਾ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਤੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਰਤਾ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੁੱਲਾ ਮੁਹੰਮਦ ਯਾਕੋਬ
ਮੁੱਲਾ ਉਮਰ ਦਾ 31 ਸਾਲਾ ਪੁੱਤਰ ਮੁੱਲਾ ਮੁਹੰਮਦ ਯਾਕੂਬ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਹੈਡ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਯਾਕੂਬ ਤਾਲਿਬਾਨ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਮੰਡਲ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ-ਅਫਗਾਨ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਕੌਂਸਲ, ਰਹਿਬਾਰੀ ਸ਼ੂਰਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਵੇਟਾ ਸ਼ੁਰਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
Author: Gurbhej Singh Anandpuri
ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ
